Foto Roel Van Deursen / Flickr
Crowdfunding is hot. Als paddenstoelen rijzen de crowdfundingplatformen uit de digitale grond. Allemaal bieden ze de ondernemende burger de mogelijkheid om aan het grote publiek een project voor te stellen en dat publiek ook warm te maken om dat project financieel te steunen. Steden stappen mee in deze evolutie en ontwikkelen crowdfundingplatformen op stedelijk niveau. Ook Mechelen krijgt nu zo’n lokaal platform.
De vorm is nieuw, het principe is dat allerminst. Beroep doen op de vrijgevigheid van vrienden, familie en sympathisanten om initiatieven te kunnen realiseren, is wellicht zo oud als de straat. Op zich is dat ook prima. Maar wanneer een overheid, in dit geval een lokale, crowdfunding aanwendt om zich te onttrekken aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheden, begint het schoentje pijnlijk te wringen.
Het Mechels crowdfundingplatform is in eerste instantie bedoeld om extra kinderopvang in de stad te realiseren. Kinderopvang behoort tot de voorzieningen die in het belang van de hele samenleving zijn. Die voorzieningen worden dan ook het best georganiseerd door de verschillende overheden en met publieke middelen. Zo worden de toegankelijkheid, de betaalbaarheid en de democratische controle het best gegarandeerd. Daarvoor betalen mensen ook belastingen.
Door het realiseren van kinderopvang over te laten aan crowdfunding, verzaakt het stadsbestuur aan een belangrijk deel van zijn opdracht. Het bestuur heeft zichzelf tot doel gesteld voor elk kind tussen 0 en 3 jaar een plaats in de kinderopvang te realiseren. Blijkbaar slaagt het daar niet in. Die verantwoordelijkheid nu doorschuiven naar een moderne vorm van liefdadigheid, is wel erg makkelijk.
Kinderopvang via crowdfunding is gokken op kap van de kleinste Mechelaars. De opvang wordt overgelaten aan privé-initiatief. Hoeveel initiatieven zich op het platform zullen aandienen, hoeveel plaatsen ze zullen opleveren, of ze de nodige middelen zullen kunnen vergaren...dat is allemaal afwachten. Crowdfunding garandeert niet dat de nood aan opvang ook effectief zal worden ingevuld.
Crowdfunding brengt een sociale voorziening als kinderopvang ook in een commerciële logica. Het platform mikt immers niet alleen op de onbaatzuchtige solidariteit van de burger, maar wil ook ondernemers, bedrijven en beleggers aantrekken. Zo dreigt kinderopvang straks een kwestie van dividenden te worden.
Het stadsbestuur wil het crowdfundingplatform begin 2018 ook openstellen voor andere beleidsdomeinen zoals sport, cultuur en jeugd. Er zullen dus nog meer maatschappelijke voorzieningen afhankelijk worden van een geefcultuur.
Crowdfunding wordt zo een instrument dat de lokale overheid toelaat zich steeds verder terug te trekken uit haar maatschappelijke verantwoordelijkheden. De realisatie en de duurzaamheid van sociale voorzieningen komen daardoor op de helling te staan. Vrijgevigheid is immers geen vaststaand gegeven, het geefgedrag van mensen kan in verschillende periodes sterk verschillen. Op een crowdfundingplatform komen verschillende projecten ook vanzelf terecht in een concurrentiestrijd. Ze moeten vechten om de gunst van de potentiële donoren. Sociale projecten moeten het vaak afleggen tegen meer populaire projecten of projecten die toevallig in de mode zijn. Het sociaal beleid is dan niet langer afgestemd op de noden van de bevolking maar gebaseerd op de voorkeuren en bereidheid van de donoren.
Voor PVDA-Mechelen
Dirk Tuypens