Mechelaars houden van bomen en willen ze liever niet zien verdwijnen, dat is al herhaaldelijk gebleken. We stellen voor om, naar het voorbeeld van Frankrijk, een Mechelse verklaring van de rechten van bomen op te stellen.
Tekst van het voorstel:
Op korte tijd is er in Mechelen meerdere keren beroering en misnoegdheid geweest over het kappen van bomen. Er is het verzet tegen het geplande verdwijnen van een deel van het Zennebeemdenbos, het ongenoegen over het verdwijnen van de bomen in de lus van de R6, over de kap van bomen aan de Winketkaai, de kap van een strook bomen in het Bos van Loos en de kap van bomen in de Schijfstraat.
De positieve kant hiervan is dat er onder de Mechelaars een duidelijk en groeiend bewustzijn is over de waarde van bomen in de stedelijke omgeving en dat ze ook bereid zijn om zich voor het behoud van zoveel mogelijk bomen concreet in te zetten.
Maar het wijst ook op een probleem aan de kant van het bestuur. Op zijn minst een communicatieprobleem. In de perceptie heerst alvast de idee dat er beslissingen genomen worden die niet gekend mogen worden, dat er onnodig gekapt wordt, dat alles in het werk gesteld wordt om protest te vermijden, ... Wat er ook van zij, het is een ongezonde situatie. Bij veel Mechelaars is het vertrouwen in het bestuur op dit punt ernstig geschaad.
Behalve de notoire negationisten van de klimaatverandering, de menselijke verantwoordelijkheid daarin en de dringende noodzaak om de planeet voor de volgende generaties leefbaar te houden, zal niemand tegenspreken dat we moeten evolueren naar een geheel nieuwe verhouding tussen mens en natuur. Dat is een proces dat volop aan de gang is. Het is aan besturen op alle niveaus om dat proces te versterken en te stimuleren.
Ik vond in die zin een interessant initiatief in Frankrijk. In het parlement werd daar in april een tekst goedgekeurd met als titel “Verklaring van de rechten van de boom”. Ik zet hem hier integraal:
DECLARATION DES DROITS DE L’ARBRE proclamée, lors du Colloque, à l’Assemblée Nationale le 5 avril 2019
Article 1
L'arbre est un être vivant fixe qui, dans des proportions comparables, occupe deux milieux distincts, l'atmosphère et le sol. Dans le sol se développent les racines, qui captent l'eau et les minéraux. Dans l'atmosphère croît le houppier, qui capte le dioxyde de carbone et l'énergie solaire. De par cette situation, l’arbre joue un rôle fondamental dans l’équilibre écologique de la planète.
Article 2
L'arbre, être vivant sensible aux modifications de son environnement, doit être respecté en tant que tel, ne pouvant être réduit à un simple objet. Il a droit à l'espace aérien et souterrain qui lui est nécessaire pour réaliser sa croissance complète et atteindre ses dimensions d'adulte. Dans ces conditions l’arbre a droit au respect de son intégrité physique, aérienne (branches, tronc, feuillage) et souterraine (réseau racinaire). L’altération de ces organes l’affaiblit gravement, de même que l’utilisation de pesticides et autres substances toxiques.
Article 3
L'arbre est un organisme vivant dont la longévité moyenne dépasse de loin celle de l'être humain. Il doit être respecté tout au long de sa vie, avec le droit de se développer et se reproduire librement, de sa naissance à sa mort naturelle, qu’il soit arbre des villes ou des campagnes. L’arbre doit être considéré comme sujet de droit, y compris face aux règles qui régissent la propriété humaine.
Article 4
Certains arbres, jugés remarquables par les hommes, pour leur âge, leur aspect ou leur histoire, méritent une attention supplémentaire. En devenant patrimoine bio-culturel commun, ils accèdent à un statut supérieur engageant l’homme à les protéger comme « monuments naturels ». Ils peuvent être inscrits dans une zone de préservation du patrimoine paysager, bénéficiant ainsi d’une protection renforcée et d’une mise en valeur pour des motifs d’ordre esthétique, historique ou culturel.
Article 5
Pour répondre aux besoins des hommes, certains arbres sont plantés puis exploités, échappant forcément aux critères précédemment cités. Les modalités d’exploitation des arbres forestiers ou ruraux doivent cependant tenir compte du cycle de vie des arbres, des capacités de renouvellement naturel, des équilibres écologiques et de la biodiversité.
Ce texte a pour vocation de changer le regard et le comportement des hommes, de leur faire prendre conscience du rôle déterminant des arbres au quotidien et pour le futur, en ouvrant la voie à une modification rapide de la législation au niveau national.
De tekst zal als basis dienen voor een nieuwe wet betreffende de rechten van bomen.
In ons land is er zeker draagvlak voor deze visie. In Brussel trokken recent een aantal mensen naar de rechtbank om er de rechten van een aantal bomen te verdedigen.
Het zou dan ook een goede zaak zijn als Mechelen een gelijkaardige verklaring opstelt, het Franse document kan daarvoor als basis dienen. Een tekst die duidelijk de visie van de stad formuleert en ook een engagementsverklaring inhoudt. Onderdeel daarvan zou alvast kunnen zijn dat de stad zich engageert om het kappen van bomen, indien noodzakelijk, tijdig en in alle openheid aan alle Mechelaars te communiceren, om zo duidelijkheid te scheppen. Het zou nodeloos wantrouwen kunnen vermijden. Ook overleg met de Mechelaars over eventuele alternatieven moet ingeschreven worden in de tekst.
Deze verklaring kan uitgewerkt worden in de bevoegde commissie.
Voorstel van beslissing:
De gemeenteraad stemt in met het voorstel om in de bevoegde commissie een stedelijke verklaring van de rechten van de boom uit te werken en die vervolgens te implementeren.
Gevolg:
Stadslijst, N-VA, Vlaams Belang en Vooruit stemmen voor
CD&V stemt tegen