Diverse, inclusieve en solidaire stad
Onze samenleving was nog nooit zo divers als vandaag. Ook in Mechelen is de diversiteit een vaststaand gegeven dat alleen maar zal toenemen. Samenleven in diversiteit is een onlosmakelijk deel van het leven in de 21ste eeuw. We willen van Mechelen een plek maken waar mensen met een migratieachtergrond evenredig en evenwaardig kunnen participeren in alle domeinen van de samenleving en het beleid, waar mensen erkend worden in hun meervoudige identiteit en geen plaats is voor racisme en discriminatie. In een inclusieve stad kan ook geen plek zijn voor discriminatie op basis van gender, seksuele geaardheid, geloof, leeftijd, alleenstaand zijn, werkloosheid of eender welke andere grond. In Mechelen is iedereen gelijk. Inclusie is een prioriteit in alle beleidsplannen en doorheen alle beleidsdomeinen. Mechelen moet ook een stad zijn met een open vizier naar de wereld. Internationale verbondenheid en solidariteit moeten hoog in het vaandel staan en concreet vorm krijgen in een sterk mondiaal beleid..
Wat wij willen
Een. Werken aan een superdivers Mechelen
- De superdiverse samenleving is een realiteit waar we op een positieve en verbindende manier mee omgaan.
- We zetten in op een sterk sociaal beleid dat iedereen daadwerkelijk gelijke rechten en kansen biedt.
- We tolereren geen enkele vorm van racisme of discriminatie op basis van afkomst, huidskleur, religie of culturele achtergrond.
- We werken samen met en ondersteunen scholen, verenigingen en middenveld om de superdiverse stad tot een positief verhaal te maken.
- We werken actief aan een positieve beeldvorming rond superdiversiteit.
- In alle beleidsdomeinen – werk, onderwijs, cultuur, wonen, sport, lokaal beleid, … – gaat extra aandacht naar participatie en vertegenwoordiging van mensen met een migratieachtergrond.
Meer achtergrondinformatie
Mechelen is, zoals alle andere steden, een superdiverse stad. Die superdiversiteit blijft in onze samenleving helaas nog altijd leiden tot heel wat negativiteit, wrevel en verdeeldheid. Diversiteit wordt nog te veel gezien als probleem in plaats van normaal.
Het is onze overtuiging dat op een open en verbindende manier omgaan met diversiteit veel meer bijdraagt aan een positieve samenleving dan het opbod aan giftige polarisering en stoerdoenerij waarmee men mensen wil wijsmaken dat de superdiverse samenleving ongedaan kan worden gemaakt.
Het is de hoogste tijd dat het (extreem)rechtse verhaal over de zogezegde onmogelijkheid van het samenleven in diversiteit ondubbelzinnig wordt tegengesproken. Het debat over migratie en diversiteit moet opnieuw op een humane en verbindende manier worden gevoerd. De superdiverse realiteit moet daarbij erkend en aanvaard worden. Problemen die uit die diversiteit voortvloeien, moeten op een constructieve manier opgelost worden. Zolang een giftig verhaal, dat stoelt op het verwerpen van de diversiteit, het debat blijft overheersen, geraken we geen stap vooruit. Alleen als we de superdiversiteit niet langer beschouwen als een onoverkomelijk probleem maar als normaal, kunnen we met z’n allen vooruit geraken.
Racisme heeft negatieve gevolgen voor wie er het slachtoffer van is. Het belemmert mensen in een gelijkwaardige participatie aan de samenleving. Racisme leidt tot onrechtvaardigheid, ongelijkheid en sociale spanningen en heeft ernstige gevolgen voor de cohesie en welvaart van onze samenleving.
In Mechelen aanvaarden we daarom geen enkele vorm van racisme. Mechelen moet een stad zijn waar mensen van alle nationaliteiten welkom zijn en op een volwaardige manier kunnen participeren aan de samenleving. Basisvoorwaarde daarvoor is dat iedereen gelijke kansen en rechten heeft, dat mensen niet met elkaar moeten concurreren voor sociale voorzieningen, betaalbare en kwaliteitsvolle woningen, een plek in het onderwijs, een waardige job, … De aantrekkingskracht van het (extreem)rechtse verhaal van racisme, haat en verdeeldheid kan alleen worden afgezwakt door een beleid dat gelijkheid en rechtvaardigheid garandeert voor iedereen. Daar ligt voor het stadsbestuur een grote opdracht.
Racisme verdwijnt niet vanzelf, het moet op een actieve en preventieve manier worden bestreden. Sociaal-economische gelijkheid is daarbij prioritair, maar daarnaast zijn nog andere acties noodzakelijk. Als stadsbestuur moet je actief inzetten op het terugdringen van haatspraak, zowel binnen de lokale overheid als in de Mechelse samenleving. Dat kan met preventieve en educatieve acties om haatspraak te voorkomen en te bestrijden: mediawijsheid bevorderen, internetgebruikers sensibiliseren, een gedragscode voor sociale mediamanagers, professionals trainen, positieve boodschappen stimuleren en actief verspreiden, …
Er moet in dit verband ook bijzondere aandacht gaan naar het Mechelse politiekorps. Politiemensen moeten op regelmatige basis vorming krijgen rond diversiteit en hoe om te gaan met racisme en discriminatie. De strijd hiertegen moet een prioriteit zijn in het veiligheidsplan van de politiezone. Racisme binnen het korps en etnische profilering zijn onaanvaardbaar.
Racisme en discriminatie op de woning- en arbeidsmarkt gaan we tegen met geregelde praktijktesten. Die maken het mogelijk om inbreuken op de non-discriminatieregelgeving vast te stellen en vormen een noodzakelijk opsporings- en handhavingsinstrument. Het is een wetenschappelijk onderbouwde methodiek om discriminatie op te sporen. Praktijktesten hebben een preventieve en sensibiliserende functie om een mentaliteitswijziging te realiseren. Verhuurders en vastgoedprofessionals moeten duidelijk geïnformeerd worden over het verbod van discriminatie.
Onderzoeken toont aan dat discriminatie op de arbeidsmarkt een structureel probleem blijft. De etnische kloof is een structureel probleem. Dit vraagt ook op lokaal niveau een preventieve en sensibiliserende aanpak. Er moeten samenwerkingsverbanden worden aangegaan met organisaties en bedrijven, om hen aan te moedigen oog te hebben voor meer diversiteit in hun aanwervingsbeleid. Ze moeten ook aangemoedigd worden om binnen de eigen organisatie of bedrijfsstructuur aan een preventief beleid rond racisme en discriminatie te werken.
Mensen met een migratieachtergrond moeten beter ondersteund worden in hun zoektocht naar werk. Het stadsbestuur dient hier ook het voorbeeld te geven en werk te maken van een diverser personeelsbestand. Het lokale bestuur kan ook afstappen van diplomagericht rekruteren. Bij overheidsopdrachten moet maximaal ingezet worden op diversiteitsclausules ter bevordering van een evenredige arbeidsparticipatie en diversiteit.
Scholen, verenigingen en middenveldorganisaties zijn onmisbare partners in de strijd tegen racisme en discriminatie. Ze moeten daartoe dan ook de nodige ondersteuning krijgen. Scholen moeten werken aan een leerlingenpopulatie en lerarenkorps die de diversiteit weerspiegelen. Antiracisme, inclusie en dekolonisatie moeten duidelijk geïntegreerd zijn in het geboden onderwijs.
Organisaties die activiteiten te organiseren voor inburgeraars en werken rond racisme en discriminatie, moeten beroep kunnen doen op ondersteuning door de stad. Initiatieven die sensibiliseren en informeren moeten ondersteund en opgeschaald worden. De stad moet ook zorgen voor een gevarieerd aanbod aan activiteiten (cultuur, sport, recreatie, ...) die waardevol, laagdrempelig en toegankelijk zijn voor nieuwkomers en mensen met een migratieachtergrond.
Kennis van het Nederlands is voor nieuwkomers van groot belang. Het verhoogt vanzelfsprekend hun betrokkenheid bij de samenleving en biedt ook meer kansen in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Taalverwerving moet dan ook sterk aangemoedigd worden. We moeten in Mechelen laagdrempelige en betaalbare mogelijkheden bieden om Nederlands te leren, op formeel en informeel niveau. Financiële en andere drempels moeten daarbij weggewerkt worden. Nederlands leren moet altijd een positieve zaak zijn, geen dwingende voorwaarde die gekoppeld wordt aan sociale of andere rechten.
Participeren aan de samenleving van mensen met een migratieachtergrond blijft een grote uitdaging. Alternatieve, inclusieve en laagdrempelige participatiekanalen zijn daarom noodzakelijk. De klassieke participatiekanalen moeten laagdrempelig en toegankelijk zijn, zodat alle burgers, ongeacht achtergrond of capaciteit, gemakkelijk kunnen deelnemen.
Ook politieke participatie moet aangemoedigd worden. Actieve deelname aan het beleidsvormingsproces is niet alleen een kwestie van gelijkwaardigheid, maar ook van verrijking van het democratisch discours. Politieke participatie van minderheidsgroepen versterkt de democratische legitimiteit en het vertrouwen tussen politieke vertegenwoordigers en burgers in het algemeen en minderheidsgroepen in het bijzonder. Bovendien bevordert het sociale cohesie, actief burgerschap en persoonlijke ontwikkeling. Het zorgt ervoor dat deze burgers hun stem kunnen laten horen en mee kunnen bouwen aan een betere samenleving.
De vertegenwoordiging van etnisch-culturele minderheden in de adviesraden moet verhoogd worden.
Twee. Werken aan een inclusief Mechelen
- We tolereren geen enkele vorm van discriminatie of uitsluiting op grond van leeftijd, gezondheid, beperking, financiële situatie, armoede, gezinssamenstelling, ...
- Openbare diensten zijn voor iedereen toegankelijk, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen.
- Bij de ontwikkeling van publieke infrastructuur is integrale toegankelijkheid een voorwaarde.
- Digitale dienstverlening moet voor iedereen makkelijk beschikbaar zijn, we zetten sterker in op het dichten van de digitale kloof.
- We betrekken alle burgers bij politieke beslissingen, met bijzondere aandacht voor specifieke groepen (mensen met een beperking, ouderen, mensen van buitenlandse afkomst, enz.).
Meer achtergrondinformatie
Niet alleen mensen met een andere etnisch-culturele achtergrond hebben in onze samenleving te maken met discriminatie en uitsluiting. Er zijn nog heel wat andere redenen waarom mensen niet aanvaard worden en onrechtvaardig behandeld worden: een beperking, seksuele geaardheid, gender, geloof, alleenstaand, werkloos, ouder zijn, … Geen van deze discriminatievormen – al dan niet bewust – kunnen in onze samenleving aanvaard worden en moeten actief bestreden worden.
Een inclusieve samenleving houdt in dat alle inwoners van onze stad op een volwaardige manier aan die samenleving kunnen deelnemen. Inclusie dient dan ook op alle beleidsdomeinen een prioriteit te zijn, met specifieke aandacht voor mensen die makkelijk uit de boot vallen.
Dienstverlening die voor iedereen toegankelijk is, is een basisvoorwaarde voor een inclusieve samenleving. Loketten met een fysieke aanwezigheid van ambtenaren blijven de norm. Niemand mag bij openbare dienstverlening financiële drempels ervaren.
Zowel bij de overheid als in de privésector verloopt de digitalisering van onze maatschappij snel. Dit verandert de manier waarop we functioneren. Hoewel dit veel mensen helpt en diensten sneller en gemakkelijker maakt, ondervindt een grote groep mensen hierbij moeilijkheden. Mensen in een kwetsbare positie kunnen hierdoor uit de boot vallen. Lokale overheden hebben een belangrijke rol te spelen in het bestrijden van dit fenomeen en kunnen hierbij een actieve rol opnemen. Digitale hulpmiddelen, internettoegang en ondersteuning voor het verwerven van digitale vaardigheden moeten makkelijk beschikbaar zijn, in het bijzonder voor mensen in een kwetsbare positie. Digitale procedures en diensten moeten gebruiksvriendelijk zijn door eenvoudig taalgebruik en eenvoudige toegang. De toegang tot digitale diensten moet ook voor mensen met een beperking gegarandeerd worden. Digitale kwetsbaarheid moet duidelijk in kaart worden gebracht en tegengegaan.
Alle Mechelaars moeten betrokken worden bij het lokaal beleid en bij de uitvoering ervan. Zij moeten centraal staan in beleidsvorming en -initiatieven, waarbij gebruik wordt gemaakt van hun expertise en adviezen. Dat bevordert niet alleen de inclusie, maar is ook een manier om giftige polarisatie tegen te gaan. Het helpt ook om de behoeften, noden en drempels van burgers beter te begrijpen en de relevantie van voorgestelde oplossingen te beoordelen.
Het is belangrijk dat overheidsdiensten een afspiegeling zijn van de samenleving. Hierdoor vervult de overheid haar voorbeeldfunctie als inclusieve werkgever, en schept ze ook vertrouwen naar alle burgers toe. Het lokale overheidspersoneel moet daarom regelmatig gemonitord worden, waarbij gelet wordt op het inclusieve karakter van de samenstelling. In het aanwervingsbeleid moet de focus liggen op de vaardigheden van kandidaten en moeten drempels voor kwetsbare groepen weggenomen worden. Via stages en studentenjobs kunnen mensen in kwetsbare situaties werkervaring opdoen.
Specifieke aandacht moet ook gaan naar mensen met een beperking. Bij elke beleidsmaatregel moet gekeken worden naar de impact op toegankelijkheid voor deze mensen. Publieke infrastructuur en openbare ruimte moeten gescreend worden op toegankelijkheid en waar nodig aangepast. Bij de bouw of renovatie van publieke woningen moeten voldoende aangepaste en aanpasbare woningen voorzien worden. Ook projectontwikkelaars moeten in hun nieuwe projecten aanpasbare woningen opnemen.
Een inclusieve stad wordt pas gerealiseerd wanneer sociaal beleid op alle domeinen voorop staat. We beschouwen dan ook de hoofdstukken in dit programma over armoede en ongelijkheid, inspraak, mobiliteit, wonen, gezondheid, onderwijs, LGBTQ+ … als relevant voor het inclusieve beleid.
Mechelen in de wereld, de wereld in Mechelen
- Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties staan voorop in alle beleidsdomeinen.
- We investeren in mensen en middelen om een mondiaal beleid uit te werken.
- Het mondiaal beleid wordt actief in de kijker gezet.
- Mechelen vervult een voorbeeldrol inzake internationale solidariteit.
- Mechelen biedt voldoende kwaliteitsvolle opvang voor vluchtelingen.
Meer achtergrondinformatie
Mechelen is geen geïsoleerd eiland, het is een stad in de wereld. Die wereld is in onze stad duidelijk zichtbaar in de diversiteit van onze stadsgenoten. In de wereld van vandaag zijn we allemaal verbonden en onderling afhankelijk.
We willen dat Mechelen een stad is die internationale verbondenheid en solidariteit hoog in het vaandel draagt en omzet in concreet beleid. Ze moet concreet ingaan tegen de rechtse politiek die steeds hardere grenzen wil trekken, volkeren en gemeenschappen aanspoort om op zichzelf terug te plooien en de internationale verbondenheid afwijst.
De Mechelaars hebben zich ook in de voorbije jaren bijzonder solidair getoond met mensen elders in de wereld. Bij grote natuurrampen in Marokko, Turkije en Syrië, bij het oorlogsgeweld in Oekraïne en Gaza...telkens lieten Mechelse burgers hun betrokkenheid en solidariteit duidelijk zien. Er is in onze stad duidelijk een breed draagvlak om de internationale solidariteit te versterken.
Als gevolg van klimaatverandering kent de wereld van vandaag een toenemend aantal noodsituaties: overstromingen, droogte, hittegolven, … Landen in het Zuiden worden daar vooralsnog het zwaarst door getroffen. Mechelen moet de nodige middelen reserveren voor noodhulp aan getroffen gebieden.
Mechelen moet ook een voldoende hoog budget voorzien voor ontwikkelingssamenwerking, middelen om te investeren in projecten en initiatieven in het Zuiden en organisaties te ondersteunen die zich inzetten voor duurzame ontwikkeling wereldwijd. De budgetten voor ontwikkelingssamenwerking moeten evenwichtig verdeeld worden tussen de noord- en zuidwerking. De Mondiale Raad blijft hierbij het aangewezen adviesorgaan en moet, net als de Mechelse noord-zuid-organisaties, de nodige middelen krijgen om optimaal te kunnen werken.
Mechelen dient voluit te kiezen voor een duurzaam aankoop- en investeringsbeleid. De inkomensongelijkheid moet naar omlaag en er moet werk worden gemaakt van sociale bescherming, waardig werk, rechtvaardige fiscaliteit en eerlijke handel. Op wereldvlak is er nood aan een betere regulering van de handel, financiële markten en instellingen en aan een versterkte en eerlijkere positie van de ontwikkelingslanden in de mondiale besluitvorming. Alleen zo kunnen we gelijkheid tussen landen bewerkstelligen en duurzame welvaart voor iedereen verzekeren. Mechelen dient dus strenge duurzaamheidscriteria op te nemen in haar aankoopbeleid.
In een wereld waarin landen en volkeren als nooit eerder onderling verbonden en afhankelijk zijn, is een mondiale bril onontbeerlijk voor de ontwikkeling van het stedelijk beleid. De zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties om tegen 2030 naar een meer rechtvaardige, duurzame en vreedzame wereld te gaan, moeten ook op lokaal niveau een belangrijke leidraad blijven. De Ontwikkelingsdoelstellingen focussen op armoedebestrijding, onderwijs, water, gendergelijkheid, duurzame consumptie en productie, klimaatverandering, ongelijkheid, vrede, enzovoort. De realisatie ervan is een opdracht voor iedereen, in alle landen, voor alle overheidsniveaus en voor alle burgers.
Om het draagvlak voor internationale solidariteit verder te versterken, is het cruciaal dat de Mechelaars goed geïnformeerd worden over de mondiale uitdagingen. Zo bevorderen we een correcte beeldvorming en positieve houding. De Mechelaars moeten een duidelijk beeld hebben van de oorzaken van de huidige ongelijkheden, de impact van hun eigen gedrag en de structurele veranderingen die nodig zijn.
Zoals Peter Mertens, algemeen secretaris van de PVDA, in zijn boek Muiterij aantoont, leven we vandaag in een kantelende wereld. De internationale machtsverhoudingen zijn volop in verandering. Dat leidt tot nieuwe en verhevigde internationale spanningen en conflicten. Mechelen moet zich solidair tonen met de onschuldige slachtoffers van gewapende conflicten en een actieve vredespolitiek ondersteunen.
De oorlog in Gaza is een oorlog die heel veel Mechelaars aangrijpt en verontwaardigt. Mechelaars hebben zich herhaaldelijk verenigd in protestacties tegen het buitensporige Israëlische geweld tegen de Palestijnse bevolking. De Israëlische agressie heeft al tienduizenden Palestijnse burgerdoden geëist en een ongeziene verwoesting veroorzaakt. Talloze burgerdoelen worden geraakt, waaronder ziekenhuizen, scholen, vluchtelingenkampen, moskeeën, kerken, elektriciteits- en waterzuiveringsinstallaties. Ook op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem voeren kolonisten en het Israëlisch leger de aanvallen op Palestijnse burgers op.
Mechelen stelde op 6 februari 2024 een persbericht op waarin het bestuur pleit voor een onmiddellijk en duurzaam staakt-het-vuren in Gaza, de vrijlating van alle gegijzelde burgers en een grondig onderzoek naar alle mogelijke oorlogsmisdaden en schendingen van het internationaal recht. Dat is een positieve zaak, die ook een vervolg moet krijgen.
Mechelen moet zich blijvend uitspreken voor een verbod op de export en doorvoer (via onze havens en luchthavens) van wapens naar Israël, economische en diplomatieke sancties tegen Israël, de opschorting van het associatieverdrag tussen Europa en Israël, het optrekken van de Belgische financiële steun voor UNWRA. De stad moet er op lokaal niveau alles aan doen om niet medeplichtig te zijn aan genocide en resoluut kiezen voor een apartheidsvrij aanbestedingsbeleid. Dit betreft alle lopende en toekomstige aanbestedingen. Mechelen moet duidelijk communiceren over de structurele oorzaken van het huidige conflict en de 57-jaar durende illegale bezetting van de Gazastrook, Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever, de 17-jaar durende illegale blokkade van Gaza, de illegale nederzettingen in de Westelijke Jordaanoever en het Israëlisch apartheidssysteem. Er moet humanitaire steun verleent worden aan de getroffen bevolking in Gaza. Mechelen moet ook alles in het werk stellen om andere steden en gemeenten aan te sporen om een zelfde positie in te nemen.
Ook in 2024 wordt de wereld bij voortduring geconfronteerd met een vluchtelingenproblematiek. Europa, inclusief België, slaagt er niet in om hier op een menswaardige manier mee om te gaan. Onder druk van (extreem)rechts worden de oplossingen steeds meer gezocht op de heilloze weg van ontmenselijking en repressie.
Het is belangrijk dat Mechelaars weten en begrijpen waarom mensen naar onze contreien migreren. Mechelen kan hier een belangrijke rol in opnemen door eerlijk te communiceren over de redenen waarom mensen migreren. De publieke opinie, die vaak negatief is, kan gekeerd worden met positieve verhalen, inclusieve taal en een correcte beeldvorming. Mechelen heeft de taak om te blijven zorgen voor een menswaardig lokaal migratiebeleid dat mensen die hier toekomen, meestal na een moeilijke tocht, een warm welkom biedt. Samenwerking met middenveldorganisaties als Welcome in Mechelen is daarbij cruciaal.
Mechelen moet blijvend instaan voor voldoende en menswaardige opvang van vluchtelingen, ervoor zorgen dat al hun rechten worden ingevuld en hen alle mogelijkheden bieden om in onze stad op een menswaardige manier te kunnen leven.