Culturele stad
Een stad zonder cultureel leven is ondenkbaar. Cultuur is in ons dagelijks leven altijd en overal aanwezig en speelt een onmisbare rol. Cultuur brengt mensen dichter bij elkaar, draagt bij tot onze menselijke ontwikkeling en versterkt de solidaire samenleving. Cultuur is bij uitstek een zaak van mensen. Als cultuurstad moet Mechelen dan ook een beleid ontwikkelen dat vertrekt van mensen. In Mechelen moet een rijk en gevarieerd cultuuraanbod ontwikkeld worden, dat voor iedereen toegankelijk is en prikkelt om eraan deel te nemen. Doel moet zijn om elke Mechelaar actief bij het Mechelse cultuurverhaal te betrekken.
Meer achtergrondinformatie
“Is lokaal cultuurbeleid niet per definitie apolitiek?” Het is een vraag die begin dit jaar gesteld werd op een debat georganiseerd door de Mechelse Cultuurraad. Het antwoord is heel duidelijk: nee. Cultuurbeleid is, net als elk beleid, altijd politiek. Het krijgt vorm op basis van een politieke visie op cultuur, en die visie is bij de verschillende partijen anders.
De PVDA wil dat kunst en cultuur toegankelijk zijn voor iedereen. Deelname aan artistieke activiteiten en educatie moeten gestimuleerd en vergemakkelijkt worden, diversiteit en rijkdom in het culturele leven gegarandeerd. Cultuur moet mensen samenbrengen, vragen stellen, ons laten nadenken over de maatschappij waarin we leven, ons helpen onszelf te begrijpen en te emanciperen. Investeren in cultuur betekent mensen waarderen en is daarom essentieel.
Wat wij willen
Een. Cultuur is vrij, autonoom en democratisch
- De uitstraling van de stad verhogen, het toerisme stimuleren of de lokale economie versterken zijn geen prioritaire doelstellingen van het cultuurbeleid.
- Het Mechels cultuurbeleid streeft ernaar elke ongelijkheid in cultuur weg te werken.
- Het beleid garandeert de volledige vrijheid en autonomie van alle cultuurmakers.
Meer achtergrondinformatie
“Wat is kunst?” “Wat is de waarde van kunst?” “Welke betekenis hebben kunst en cultuur?” Het zijn vragen die sinds mensenheugenis tot ellenlange discussies hebben geleid en dat ongetwijfeld altijd zullen blijven doen.
De Britse cineast Ken Loach zegt hierover: “De waarde van kunst? Kunst zou moeten zijn wat ze wil zijn. Ze zou moeten zijn wat de verbeeldingskracht voortbrengt. Als je zegt ‘kunst zou zus moeten zijn’ of ‘kunst zou zo moeten zijn’, dan help je volgens mij de creativiteit compleet om zeep.” In deze woorden liggen een paar belangrijke principes voor een goed cultuurbeleid.
Een eerste principe is dat cultuur op geen enkele manier door de politiek mag worden ingezet voor doeleinden die buiten de cultuur zelf liggen. Zo heeft het Mechelse cultuurbeleid in de voorbije jaren te eenzijdig ingezet op cultuur als instrument om de uitstraling van de stad te verhogen en het toerisme en de lokale economie te versterken. Dat kunnen allemaal welgekomen neveneffecten zijn, maar kunnen geen prioriteit zijn.
Een tweede principe is dat cultuurmakers geheel vrij en autonoom moeten kunnen werken. Een sterk beleid creëert daarvoor de voorwaarden en blijft zelf zoveel mogelijk buiten beeld. Het moedigt cultuurmakers aan om onbevangen te werken, ook als dat voor zichzelf soms confronterend is. Beleidmakers die sterk in hun schoenen staan, worden graag bevraagd en uitgedaagd.
De ongelijkheid die onze samenleving tekent, laat zich ook zien in het culturele leven. Niet iedereen heeft gelijke toegang tot alle vormen van cultuur. Zolang die ongelijkheid bestaat, kan er geen sprake zijn van een inclusief en democratisch cultuurbeleid.
Twee. Cultuur op maat voor iedereen
- Er komt een uitgebreid onderzoek naar de culturele noden van de Mechelaars, met speciale aandacht voor specifieke groepen.
- We investeren meer in een laagdrempelig en betaalbaar cultureel aanbod.
- De programmatie in de Mechelse cultuurhuizen richt zich tot alle lagen van de bevolking. We werven programmatoren aan met diverse achtergronden.
- Er komt een artistiek adviescomité dat bestaat uit cultuurkenners van de verschillende cultuurgemeenschappen.
- Cultuurprojecten die de superdiversiteit en meertaligheid van de stad weerspiegelen, worden aangemoedigd en ondersteund.
- De Mechelse musea worden gratis toegankelijk voor alle Mechelaars.
- De stad ontwikkelt een breed cultuuraanbod voor de scholen en stimuleert cultuureducatie.
- Er wordt geïnvesteerd in een gratis aanbod van diverse cultuurevenementen: populaire muziek, klassieke muziek, literatuur, poëzie, beeldende kunst, dans …
- De Uit-pas wordt automatisch toegekend aan alle rechthebbenden.
- We investeren meer in gemeenschapsvormende cultuurprojecten.
- We organiseren meer aanbod overdag, om zo de toegankelijkheid voor onder meer ouderen te vergroten.
Meer achtergrondinformatie
De drempel naar kunst en cultuur is voor veel te veel mensen nog altijd erg hoog. Er zijn financiële drempels, er zijn problemen van bereikbaarheid, er zijn taalbarrières, vaak ontbreekt een gevoel van betrokkenheid of is er nooit enige band met cultuur ontwikkeld.
Cultuur is een zaak van mensen, alle mensen. Daarom moeten we de hele stad als cultureel domein beschouwen en cultuur op alle mogelijke manieren dicht bij de mensen brengen. Cultuur hoort niet alleen thuis in theaters, musea, filmzalen en cultuurcentra, maar krijgt ook een plek bij verenigingen, in buurthuizen, dienstencentra, rusthuizen, achterzaaltjes, huiskamers, leegstaande panden, in de publieke ruimte, … In een cultuurstad is cultuur overal thuis. Of zoals de Franse schrijver Édouard Louis zegt: “Voor mij bestaat een juiste ethiek van de kunst erin kunst te brengen naar plaatsen waar ze meestal niet te vinden is.”
We moeten extra inzetten op die stadsdelen waar vandaag weinig cultuurbeleving is en op groepen die minder of weinig betrokken zijn bij het culturele leven.
Veel aandacht moet gaan naar culturele vorming bij jongeren. Jongeren hebben een eigen cultuurbeleving, eigen cultuurvormen, een eigen cultuurtaal. De stad moet daarover met jongeren in dialoog gaan en ervoor zorgen dat jongeren aansluiting vinden bij het aanbod van Mechelse cultuurhuizen. Jongeren moeten daarom actief betrokken worden bij het cultuurbeleid.
Ook de scholen moeten actief betrokken worden. Daarbij wordt ingezet op een gevarieerde kennismaking met en beleving van cultuur op school. Via ontmoetingen met kunstenaars, workshops, voorstellingen, … maken jongeren kennis met uiteenlopende kunstvormen, wordt hun interesse voor cultuur geprikkeld en worden ze uitgedaagd om op zoek te gaan naar hun eigen creatieve talenten.
Bijzondere aandacht moet er ook zijn voor kwetsbare mensen. Het Mechelse cultuuraanbod moet voor hen vrij toegankelijk zijn. De uitbouw van sociaal-artistieke initiatieven is hier ook aangewezen.
Mechelen is ontegensprekelijk een superdiverse stad. Die diversiteit moet ook duidelijk zichtbaar zijn in het cultureel leven. Via het cultuurbeleid moeten de verschillende gemeenschappen de mogelijkheid krijgen zich ten volle te ontplooien.
Drie. Investeren in kwaliteitsvolle infrastructuur en het nodige personeel
- Elke wijk en deelgemeente krijgt een volwaardig cultuurhuis, mARTa kan daarbij als voorbeeld dienen.
- Het cultuuraanbod wordt meer gedecentraliseerd, zodat in elke wijk en deelgemeente cultuurbeleving dicht bij huis mogelijk is.
- Het stedelijk patrimonium wordt breder opengesteld voor kunstenaars en cultuurverenigingen.
- We bieden voldoende ruimte aan actuele kunst.
- We ontwikkelen een Mechelse uitleendienst, waar het werk van Mechelse beeldende kunstenaars ontleend kan worden.
- Het cultuurhistorisch patrimonium blijft in publiek beheer en wordt voorbehouden voor publieke bestemmingen.
- Er wordt gezorgd voor voldoende personeel om alle culturele voorzieningen optimaal te kunnen laten werken.
- De openingsuren van het Predikheren worden uitgebreid.
- Alle culturele infrastructuur wordt optimaal toegankelijk gemaakt voor iedereen.
Meer achtergrondinformatie
Mechelen heeft in de voorbije jaren veel geïnvesteerd in prestigieuze culturele infrastructuur: Het Predikheren, het Hof van Busleyden, de cultuursite, … Investeringen die voortvloeien uit de ambitie om Mechelen grote uitstraling te geven. Vandaag heeft onze stad nood aan andere investeringen, investeringen die een breed en gevarieerd cultuurleven van onderuit alle ruimte biedt.
Mechelse kunstenaars en (socio-)culturele verenigingen worden geconfronteerd met een gebrek aan ruimte. De stad moet op een inventieve en creatieve manier op zoek gaan naar mogelijkheden om de culturele rijkdom die van onderuit bloeit de nodige ruimte te bieden.
Zeker in wijken en dorpen is er een gebrek aan ruimtes om een kwalitatief cultureel leven te ontwikkelen. Wijken en dorpen moeten een eigen cultuurhuis op maat krijgen, plekken waar een gevarieerd en kwalitatief cultuurprogramma wordt aangeboden en waar buurtbewoners hun eigen creatieve talenten kunnen ontdekken en ontwikkelen. Het socio-cultureel centrum mARTa in de wijk Heihoek is hierbij een mooi voorbeeld.
Mechelen telt uitzonderlijk veel amateur-theatergroepen. Voor deze verenigingen is er een toenemend tekort aan repetitie- en speelplekken. De stad moet initiatieven nemen om deze verenigingen te verbinden en investeren in de nodige ruimte.
Een bruisend cultureel leven kan niet bestaan zonder het nodige personeel. De stad Mechelen heeft er helaas een erezaak van gemaakt om het eigen personeel zo veel mogelijk te beperken. Dat is een verkeerde keuze. Het maakt dat de stadsdiensten kampen met een hoge werkdruk, waaronder de dienstverlening onvermijdelijk te lijden heeft. Dat is ook zo voor cultuur. Inzetten op meer personeel is een absolute noodzaak.
Vier. We waarderen Mechelse kunstenaars en (socio-)culturele verenigingen ten volle
- De amateurkunsten worden ten volle ondersteund.
- Het sociaal-artistiek werk wordt structureel uitgebouwd.
- Er komt een netwerk van Mechelse kunstenaars voor overleg, uitwisseling en samenwerking.
- Mechelse kunstenaars worden actief betrokken bij de creatieve en sociale ontwikkeling van wijken en buurten.
- Het cultuurbeleid krijgt vorm in samenspraak met Mechelse culturele verenigingen, kunstenaars en publiek.
- Er komt een Mechels cultuurloket dat de dienstverlening aan culturele organisaties centraliseert.
- De Mechelse cultuurraad wordt als adviesorgaan ten volle gewaardeerd.
- RADAR wordt verder ondersteund, de beschikbaarheid van de ruimtes voor cultuurmakers binnen RADAR wordt gegarandeerd.
- We ontwikkelen opnieuw een gemeenschappelijke atelierwerking (zoals Artenova en Brandwerk) en verankeren die op een vaste locatie.
- Mechelse kunstenaars krijgen voldoende podium- en expositiekansen.
- De continuïteit van de Mechelse stadsartiest wordt gegarandeerd.
- De vele vrijwilligers die in het culturele leven actief zijn, worden voldoende ondersteund en gewaardeerd.
Meer achtergrondinformatie
In Mechelen is heel veel creatief talent aanwezig, zowel op professioneel als op amateurniveau. Dat kunnen we nog veel sterker aanmoedigen en ondersteunen. Lokaal artistiek en creatief talent speelt immers een cruciale rol in hoe het leven in onze stad eruit ziet. Al dat lokaal talent moet optimaal zichtbaar zijn.
Mechelse kunstenaars en (socio-)culturele verenigingen moeten in het cultuurbeleid een centrale plaats innemen. Het zijn zij die het brede culturele leven van onderuit belichamen.