Onderwijzende stad

Mechelen heeft een ruim, gevarieerd en kwalitatief onderwijsaanbod. Het is belangrijk om dat aanbod binnen en buiten de stad te promoten en bekend te maken. Daarvoor dient gebruik te worden gemaakt van alle communicatiekanalen. Alle onderwijsvormen moeten evenwaardig in de communicatie worden opgenomen. Bijzondere aandacht moet gaan naar het buitengewoon onderwijs, het niet-leerplichtonderwijs en duaal leren.

Het flankerend onderwijsbeleid van de stad Mechelen moet vorm krijgen in nauw overleg met het hele onderwijsveld. Beleidsprioriteiten moeten binnen sterke overlegstructuren bepaald worden.

Toetreden tot het UNESCO-netwerk van Lerende Steden zou voor het Mechels onderwijsnetwerk van grote waarde zijn. Het is een internationaal netwerk dat inspiratie, kennis en beste praktijken biedt. Het ondersteunt de realisatie van de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's), waaronder “Zorgen voor inclusief en billijk kwaliteitsonderwijs en kansen op een leven lang leren voor iedereen bevorderen” (SDG4). Mechelen zou de eerste Vlaamse stad zijn die tot het netwerk toetreedt.

Mechelen is een sterk groeiende stad. Onze onderwijsvoorzieningen moeten die groei volgen. De stad moet scholen ondersteunen bij het uitbreiden van de capaciteit. Dat kan onder meer door de vergunning en uitvoering van (ver)bouwprojecten te faciliteren, gronden en/of gebouwen ter beschikking te stellen, … Ook het verduurzamen van schoolgebouwen en schooldomeinen moet gestimuleerd en ondersteund worden (vergroening, ontharding, energiezuinigheid, klimaatbestendigheid, …). Wanneer door onvoorziene omstandigheden de capaciteitsdruk in bepaalde richtingen toeneemt (bijvoorbeeld in het buitengewoon onderwijs of in arbeidsmarktgerichte opleidingen, of bij noodsituaties zoals een pandemie of de Oekraïne-crisis) moet de stad infrastructurele en financiële ondersteuning bieden.

Schoolgebouwen vormen geen geïsoleerde eilandjes. Ze zijn verbonden met hun omgeving. Het is dan ook belangrijk dat scholen en hun omgeving op een goede manier op elkaar afgestemd zijn. De onderwijspartners moeten dan ook nauw betrokken worden bij het plannen en vormgeven van de schoolomgeving. Daarbij moet er ook aandacht zijn voor veiligheid en bereikbaarheid (openbaar vervoer).

We blijven in Mechelen inzetten op het concept van de Brede Scholen. Een Brede School is een samenwerkingsverband tussen verschillende sectoren, waaronder één of meerdere scholen, die samen werken aan een brede leer- en leefomgeving in de vrije tijd en op school met als doel maximale ontwikkelingskansen voor álle kinderen en jongeren. De aansturing en ondersteuning van Brede Scholen door de stad laat toe om zoveel mogelijk de lokale context te laten spelen. Brede School is immers een antwoord van lokale actoren op lokale noden en opportuniteiten met betrekking tot de ontwikkelingskansen van kinderen en jongeren.

Het Mechels onderwijs moet voor iedereen toegankelijk zijn en zonder onderscheid aan alle kinderen, jongeren en studenten de meest optimale slaagkansen bieden. Daarbij moet bijzondere aandacht gaan naar leerlingen en studenten die het, om welke reden dan ook, moeilijk hebben. Mechelse gezinnen die problemen hebben om de schoolrekeningen te betalen, moeten de nodige ondersteuning en begeleiding krijgen.

Kinderen inschrijven in een school mag voor niemand een drempel zijn. Het inschrijvingssysteem bij de Mechelse scholen moet eenvoudig zijn. Ouders, leerlingen en studenten moeten goed geïnformeerd worden over het inschrijvingsrecht en inschrijvings-/aanmeldingsprocedures. Wie minder thuis is op de digitale wegen, moet beroep kunnen doen op begeleiding.

Gezonde en evenwichtige voeding is voor schoolgaande kinderen van groot belang. Ongezonde en eenzijdige voeding heeft een negatieve invloed op gezondheid en welzijn en leidt tot slechtere resultaten. Uit recente cijfers van het internationale PIRLS-onderzoek blijkt dat maar liefst 40 procent van de Vlaamse scholieren met honger in de klas zit. Dit heeft zeer negatieve gevolgen op hun leerprestaties en de algemene ontwikkeling.

De stad Gent startte in samenwerking met de Hogeschool Gent en HIVA een project waarbij gratis of goedkope maaltijden worden aangeboden aan kinderen in de kleuterschool (Lekkers op school). De resultaten zijn erg positief. Gezonde maaltijden op school hebben een invloed op het welzijn van kinderen. Ze zorgen voor betere leerresultaten, meer aanwezigheid en verhoogde betrokkenheid van de ouders. Een project dat ook in Mechelen navolging verdient.

Buitenschoolse opvang is een kost die doorgerekend wordt naar ouders en de schoolrekening verder doet aandikken. Het Mechels stadsbestuur verlaagde de bijdrage hiervoor van 400.000 euro naar 200.000 euro per jaar. Scholen zien zich daarom genoodzaakt de ouderbijdragen te verhogen. De stad moet de toelage voor buitenschoolse opvang minstens terugbrengen naar het vroegere niveau.

Het onderwijs in Vlaanderen reproduceert ongelijkheid. De schoolloopbaan van jongeren wordt al te veel bepaald door hun sociale achtergrond. Leerlingen uit kansarme gezinnen zijn oververtegenwoordigd in de statistieken van schoolse vertraging en schooluitval. Die trend mogen we in Mechelen niet aanvaarden. Daarom moeten we verder werken aan scholen zonder enige vorm van segregatie. Alle organisaties en initiatieven die gericht zijn op het welzijn van jongeren en de versterking van hun sociaal-economische thuissituatie, moeten een brede ondersteuning krijgen.

Mechelen is een superdiverse stad. Die diversiteit moet ook weerspiegeld worden in de scholen, zowel bij de leerlingen en studenten als bij het schoolpersoneel. De zogeheten “concentratieschool” is een model dat vandaag niet meer aanvaard kan worden. Inzetten op een positieve keuze voor de buurtschool kan hier een belangrijke bijdrage leveren.

Omgaan met superdiversiteit is uitdagend en niet altijd even makkelijk. Het is dan ook belangrijk dat leerkrachten hierin goede vorming en ondersteuning krijgen.

Er zijn ook in Mechelen nog altijd scholen die een hoofddoekenverbod handhaven en soms ook nog andere kledingvoorschriften hanteren die duidelijk gericht zijn op specifieke groepen. We moeten het debat hierover blijven voeren en de betrokken scholen aansporen om die maatregelen te herzien. Ook voor leerkrachten en ander schoolpersoneel is een hoofddoekenverbod contraproductief. Heel wat gemotiveerde nieuwe leerkrachten komen niet aan de bak omwille van dit verbod. Zo wordt heel wat talent aan de kant gezet, wat zeker in het licht van het lerarentekort onverantwoord is.

Kennis van het Nederlands is vanzelfsprekend een voorwaarde om in het onderwijs goed mee te kunnen en goede resultaten te behalen. Er moet dan ook blijvend ingezet worden op initiatieven binnen en buiten de scholen om de kennis van het Nederlands bij leerlingen en studenten te versterken. Belangrijk hierbij is wel dat het verwerven van de Nederlandse taal altijd op een positieve manier benaderd wordt, nooit als sanctie of drukkingsmiddel.

Het belang van sport en cultuur in het leven van jonge mensen kan niet genoeg worden benadrukt. Maar in een onderwijsbeleid dat steeds meer de nadruk legt op een marktgerichte ontwikkeling van onze jongeren, zijn sport en cultuur twee domeinen die snel in de verdrukking raken. In Mechelen moeten we erop toezien dat onze jongeren ruim de mogelijkheid hebben om zich sportief en cultureel te ontwikkelen.

De stedelijke sportinfrastructuur moet uitgebreid worden en gratis ter beschikking staan van de scholen. In het bijzonder moet ervoor gezorgd worden dat scholen voldoende zwemles kunnen blijven aanbieden. Uit onderzoek van de hogeschool UCLL blijkt dat een kwart van de scholen in Vlaanderen snoeit in de zwemlessen. Dat moet absoluut vermeden worden, wat kan door kosteloos gebruik van de infrastructuur en voldoende tussenkomst in de kosten voor het vervoer. Leren zwemmen is een basisrecht en een belangrijke vaardigheid die ook ingeschreven staat in de eindtermen van het basisonderwijs.

Scholen zijn onmiskenbaar belangrijke plaatsen voor de ontwikkeling van cultureel “kapitaal” en artistieke vaardigheden. Kunst en cultuur zijn onmisbare hefbomen voor de ontwikkeling van empathische, kritische en verbeeldingsrijke jonge mensen die met een brede en open blik op de wereld hun plek in de samenleving opnemen. Dat belang wordt in het huidige Vlaamse onderwijsbeleid helaas te weinig erkend. In de Mechelse scholen willen we culturele en artistieke vorming een volwaardige plek geven. In samenwerking met de scholen en de culturele sector zorgen we voor een ruim en gevarieerd aanbod. De cultuurhuizen in onze stad moeten gratis toegankelijk zijn voor scholen. Ze moeten ook gratis gebruik kunnen maken van culturele infrastructuur. Het deeltijds kunstonderwijs moet een infrastructurele uitbreiding krijgen.

Ook in het hoger onderwijs streven we naar een gelijke kansenbeleid. Te vaak vallen studenten uit de boot vanwege een moeilijke thuissituatie, het combineren van de studies met werk of de kostprijs van toegang tot degelijke studiebegeleiding. Hogescholen moeten collectieve studiesessies organiseren met daarbij gratis professionele studiebegeleiding. Zo geven we iedereen een plek om te studeren, met degelijke, gratis studiebegeleiding.

De laatste jaren had #metoo een enorme impact op het hoger onderwijs. Te vaak kregen slachtoffers nauwelijks hulp binnen de eigen instellingen. We dringen er bij de stad op aan om een extern, onafhankelijk en centraal meldpunt tegen grensoverschrijdend gedrag in het hoger onderwijs te creëren. Ook in het studentenleven is er sprake van grensoverschrijdend gedrag. De stad creëert een Paars Punt tegen seksueel geweld in de Mechelse studenten- en uitgaansbuurten en op elke campus.

Een studentenkamer is voor heel wat studenten en hun ouders financieel onhaalbaar. De prijzen voor studentenkamers stijgen zienderogen. Een kot in Vlaanderen kost gemiddeld 580 euro per maand, exclusief kosten. Ouders betalen vaak meer voor een kot dan voor de hypotheek van het huis. Er is een structureel tekort aan betaalbare basiskoten. Mechelen moet daarom investeren in publieke studentenkamers aan een democratische huurprijs.