1 mei 2021

Op 1 mei vierde PVDA Mechelen de Dag van de Arbeid op de Haverwerf. Een vijftigtal actievoerders hielden borden of een spandoek vast met "Ons werk verdient respect!". Provincieraadslid Rudy Sohier vertelde over de strijd bij busbouwer Van Hool. Michelle Graus, voorzitter van ACOD-VRT, vertelde over de syndicale strijd bij de openbare omroep. Suzette en Peter brachten respectievelijk Bella Ciao en De Internationale. Micheline praatte het geheel aan elkaar. Hier kan je de toespraak van Dirk Tuypens vinden met enkele foto's van het hele gebeuren.

1 mei 2021: Radicaal voor respect

Beste vrienden, kameraden,

Ik wil graag beginnen met iets over bushaltes. Hier in Mechelen zullen straks namelijk vijftig bushaltes verdwijnen. Maar niet alleen hier, hetzelfde zal gebeuren in heel Vlaanderen, overal zullen massaal haltes geschrapt worden. Het maakt deel uit van het nieuwe mobiliteitsplan dat normaal volgend jaar zal worden uitgerold.

Begin deze week hebben we hiertegen geprotesteerd, wat onder meer te zien was in het journaal van de regionale televisie. Wat mij in het verslag van RTV bijzonder opviel, was iets wat een woordvoerder van De Lijn zei om het schrappen van al die haltes te verantwoorden, namelijk dat de bussen veel te veel kostbare tijd verliezen als ze bij al die haltes moeten stoppen.

Sta daar maar eens even bij stil: de bus verliest te veel kostbare tijd omdat ze moet stoppen bij de bushaltes. Het openbaar vervoer verliest dus te veel tijd door te doen wat openbaar vervoer doet: mensen oppikken aan haltes en ze naar een andere halte vervoeren. Het is te gek voor woorden. En dus mag de bus alleen nog rechte lijnen rijden, mag ze geen lus meer maken door wijken en dorpen, moet bijna een kwart van de bushaltes verdwijnen. Omwille van de efficiëntie, heet dat dan. Maar met efficiëntie heeft dat allemaal niets te maken. Dit heeft een andere naam: besparen.

Dit is niet alleen een besparing op de dienstverlening, het is ook een besparing op respect. Het is snoeien in het respect voor de reizigers, snoeien in het respect voor de werknemers van De Lijn, snoeien in het respect voor iedereen die zich in de voorbije jaren heeft ingezet voor klimaat en milieu.

We zien hetzelfde absurde verhaal in veel andere sectoren. Bijvoorbeeld de zorg. Ook daar dezelfde absurde redenering: zorgverleners verliezen te veel tijd met zorg verlenen. Alles moet sneller, met minder mensen, minder middelen. Voor de efficiëntie, zoals dat heet. Maar het is besparen. Besparen op de voorzieningen, maar ook op respect. Snoeien in het respect voor het zorgpersoneel, dat al ruim een jaar bergen verzet om mensenlevens te redden, snoeien in het respect voor mensen die zorg nodig hebben, snoeien in het respect voor een van de belangrijkste en kwetsbaarste dingen die we als mensen hebben: onze gezondheid.

Hetzelfde trieste liedje horen we ook bij de openbare diensten, de cultuursector, het onderwijs, de sociale sector, … Overal diezelfde absurditeit: tijd winnen, kosten drukken, efficiëntie. Overal besparen. Overal besparen op respect. Snoeien in het respect voor de vuilnisophalers, voor het onderwijspersoneel, voor het spoorpersoneel, voor de postbodes, voor cultuurwerkers, voor sociaal werkers, …

“We gaan iedereen nodig hebben”, zei premier De Croo donderdag in de Kamer. “We gaan iedereen nodig hebben om uit deze crisis te geraken.” Dat is waar. En ik heb goed nieuws voor de premier. De werkende klasse in dit land staat helemaal klaar. Dat doet ze al sinds het begin van deze crisis. Vanaf de allereerste dag staan werkende mensen in de bres om ervoor de zorgen dat we niet verzuipen. Al ruim een jaar geven ze meer dan het beste van zichzelf, stellen ze zich bloot aan grote risico’s, laten ze een grote solidariteit zien. En hoe zwaar de crisis voor al die mensen ondertussen ook weegt, ze blijven klaar staan. Maar ze vragen wel iets in de plaats, meneer De Croo: respect. Respect dat zich niet alleen laat zien in woorden en applaus, maar ook in concrete maatregelen. En dat is waar het schoentje ondertussen onaanvaardbaar hard knelt.

Waar zit het respect in een loononderhandeling waarbij alleen onderhandeld mag worden over kruimels? Premier De Croo moet misschien eens terugdenken aan wat zijn vader, Herman De Croo, antwoordde toen hem gevraagd werd waarom politici zo veel betaald moeten worden: “If you pay peanuts, you get monkeys.” Als het gaat om de exuberante lonen van de elites, hebben ze altijd wel een oneliner klaar om die als vanzelfsprekend voor te stellen. Als het gaat om de lonen van de werkende klasse, moeten borrelnootjes volstaan. Waar zit het respect in borrelnootjes?

De crisis heeft heel veel mensen geraakt, maar in het bijzonder al die mensen die het zonder crisis ook al zwaar te verduren hebben. Waar is het respect voor mensen in een sociale woning als er privé-detectives gaan rondsnuffelen of ze misschien toch niet ergens een regel overtreden? Waar is het respect voor zieke mensen als ze voortdurend gecontroleerd worden en gepusht om toch maar zo snel mogelijk terug aan het werk te gaan – wat overigens niet geldt voor parlementsleden, die kunnen ziek zijn zo lang ze willen, worden niet gecontroleerd en blijven hun volledige loon trekken. Waar is het respect voor ouderen die een aanvulling krijgen op hun schamele pensioentje als ze altijd thuis moeten zijn om door de postbode gecontroleerd te worden? Waar is het respect voor al die mensen die van een karige uitkering moeten overleven als ze voortdurend verdacht worden van fraude en profitariaat? Terwijl aan de andere kant de grote fortuinen ongehinderd naar belastingparadijzen worden versluisd en grote fraudeurs hun vervolging kunnen afkopen.

We hebben iedereen nodig om uit deze crisis te geraken. Dat is waar, meneer De Croo. In andere woorden wil dat zeggen dat we een solidaire samenleving nodig hebben. Maar die kan er alleen maar zijn als de solidariteit van alle kanten komt. Dat wil onder meer zeggen dat de grote fortuinen aangesproken moeten worden, dat de patenten op vaccins doorbroken moeten worden, dat we niet aanvaarden dat de farmaceutische reuzen in deze crisis 70 miljard in de zakken van de aandeelhouders storten. Dat wil ook zeggen dat de werkende klasse niet wordt afgescheept met een pot choco. Iedereen is nodig, maar vandaag wordt van de werkende klasse heel veel meer gevraagd dan van de elites. Dat is geen respect, dat is respectloos.

Egbert Lachaert, voorzitter van de Open Vld, zei deze week dat de vakbonden op deze 1 mei geen onrealistische verwachtingen mogen scheppen. Hij waarschuwde dat we niet mogen radicaliseren.

Er is maar één ding dat radicaliseert, meneer Lachaert, en dat is het kapitalisme. Het blinde geloof in de heilige vrije markt, dat is wat radicaliseert. Ook dat is wat deze crisis overduidelijk laat zien.

Maar meneer Lachaert heeft gelijk. Wij zijn radicaal. Wij zijn radicaal voor respect. Radicaal voor het doorbreken van de wetten van de markt en de logica van het kapitalisme. Radicaal voor een solidaire samenleving.

Mechelen, 1 mei 2021

De toespraak van Peter Mertens is hier te vinden.

Foto's: Sandra Ducaert - Klik op de foto voor een grotere weergave.