In memoriam: Lucien Van Espen (1929 - 2018)

Op 19 mei namen we in Mechelen afscheid van onze goede kameraad Lucien Van Espen. We verliezen een monument in de syndicale en sociale strijd. Lucien overleed op 14 mei aan de gevolgen van longvlieskanker.

Toen we met de PVDA in 2012 in Mechelen naar de gemeenteraadsverkiezingen trokken, stond er nog niet zo veel volk op de lijst. We waren met dertien. Maar ‘t was een schoon gezelschap. Waarschijnlijk was de meest opvallende kandidaat onze lijstduwer: Lucien Van Espen. Hij was toen al 83.

Een lijstduwer met zo’n respectabele leeftijd zal best wel wat mensen verbaasd hebben. Maar wie Lucien kende of leerde kennen, wist dat hij op die lijst thuishoorde. Ook op zijn 83 was Lucien een imposant man, met een onwrikbare overtuiging en een onvermoeibare gedrevenheid. Ondanks zijn leeftijd dwong hij respect en ontzag af.

Dat respect en ontzag had hij natuurlijk verdiend met zijn fenomenale aandeel in de syndicale en sociale strijd. Een verhaal dat hem langs vele plaatsen, organisaties en mensen uiteindelijk bij de PVDA bracht. We hadden hem heel graag bij ons. Lucien was zonder meer een monument. Als partij en als mensen kunnen we alleen maar heel dankbaar zijn dat hij zijn schouder tegen onze kar heeft gezet en er met alles wat hij had tegen duwde.

In 1982 bezette Lucien samen met negenhonderd arbeiders negen maand lang het Machelse koperbedrijf VTR. Het was een harde maar rechtvaardige strijd tegen de belangen van een multinational, voor het werk en de toekomst van negenhonderd gezinnen. Lucien stond als hoofdafgevaardigde van het ABVV aan het hoofd van deze strijdbeweging.

Journalist Johan Depoortere maakte destijds een reportage over de bezetting voor Panorama. Hij schrijft: “Lucien maakte toen een grote indruk op mij door zijn vastberadenheid maar ook door zijn menselijkheid en solidariteit. Een grote meneer!”

Lucien stampte later de “Beweging voor Oudere Werklozen” uit de grond. Zo’n honderdduizend oudere werklozen, die geen brugpensioen konden krijgen, hebben door deze prachtige strijdbeweging een betere financiële regeling kunnen afdwingen.

In naam van iedereen die hem heeft gekend, die samen met hem heeft gewerkt, samen met hem heeft gestreden, gevochten, gediscussieerd, gestaakt, bezet, gelachen en gehuild, gewonnen en verloren, ... willen we Lucien bedanken voor zijn indrukwekkende en leerrijke levenswandel.

We willen ook graag en uitdrukkelijk de familie van Lucien bedanken. Zijn vrouw, zijn kinderen en kleinkinderen. Want achter elk monument staat ook een familie. Zonder de aanwezigheid, de steun en de hulp van die familie blijft geen enkel monument overeind. Een monument overeind houden, is niet altijd even makkelijk en vanzelfsprekend. Het vraagt veel inzet en offers. Dat vergeten we al te vaak.

“Nooit bent u verslagen, zolang er een stem in u zegt: Doorvechten!” Dat is een spreuk die bij Lucien thuis op de schouw hangt. Diep in het hart van Lucien is die stem altijd blijven spreken. Niet afgeven. Niet op zijn 83 en ook daarna niet. Blijven vechten. Pas op zijn 88 heeft hij zich gewonnen moeten geven, in de oneerlijke strijd tegen een genadeloze ziekte.

Wie Lucien kende, weet dat hij niet kon stoppen met vertellen: over de oorlog, over de bezetting van VTR, over zijn lange strijd voor betere sociale rechten. Hij kon daar niet over zwijgen. En hij had gelijk. Omdat hij zag dat de wereld er niet bepaald beter op wordt. Overal zag hij het monster van de oorlog opnieuw toeslaan. Hij zag hoe de sociale rechten, waar hij zo hard voor gevochten had, met het grootste gemak terug worden afgebroken. Dat deed hem allemaal heel veel pijn en verdriet. Daarom moest hij blijven vertellen, als verzet.

Lucien is er nu misschien niet meer, maar zwijgen zal hij nooit doen. Daar heeft hij zelf voor gezorgd. Zijn levensverhaal heeft hij opgetekend in het boek “Samen Sterk”, zijn politiek testament.

Onlangs schreef de jonge en succesvolle Britse schrijver Owen Jones over de vorige generatie syndicalisten, communisten, socialisten en andere verzetsstrijders: “Wij staan op de schouders van reuzen.” Lucien was zo’n reus.

Vaarwel Lucien, kameraad en voorbeeld voor altijd.