Mechelen neemt het voortouw in de strijd tegen ‘etnisch profileren

Ethnic profiling of etnisch profileren is mensen met een bepaald etnisch profiel, zeg maar met een donkere huidskleur, onderwerpen aan controles zonder dat hiervoor een gegronde reden is. Men gaat met andere woorden gewoon af op een bepaald uiterlijk (meestal huidskleur) en dat bepaalt of men die persoon in kwestie al dan niet zijn pasje vraag of controleert. Op die manier worden mensen met een bepaalde huidskleur bij voorbaat verdacht gemaakt, wat neerkomt op racisme.

Een structureel probleem …

De Mechelse politie is de afgelopen jaren meermaals in opspraak gekomen over racisme: zowel intern als extern. Zo worden collega’s met een andere huidskleur gepest of worden rapporten van inspecteurs met een andere huidskleur niet ernstig genomen, ook al gaat het om ernstige dossiers als terreurbestrijding.

Mechelaars met buitenlandse roots worden door de politie strenger aangepakt en vaker gecontroleerd. Dit haalt minder het nieuws dan het interne racisme, maar is daarom niet minder kwalijk of minder aanwezig.

PVDA Mechelen trok meermaals aan de alarmbel en vroeg om structurele maatregelen. De job van politieman of -vrouw is niet gemakkelijk. Zij moeten vaak in zeer moeilijke en stresserende omstandigheden werken. Maar ze hebben ook een voorbeeldfunctie en indien er sprake is van structureel racisme, dan moet dat met wortel en tak uitgeroeid worden.

… dat ontkend werd

Aanvankelijk werd het probleem van racisme bij de politie ontkend. Toen het niet meer te ontkennen viel, luidde het antwoord van de burgemeester en de korpschef dat het enkel ‘om rotte appels’ ging. Uit een onderzoek bij het personeel door de sociale inspectie bleek zogenaamd geen structureel racisme te bestaan. Het is een publiek geheim dat het korps zelf zwaar onder druk stond en staat om eigen mensen niet 'te verraden’.

Ook is het opvallend dat verschillende politiemensen van vreemde origine het korps in de loop van de jaren verlaten hebben. Nog straffer was de verspreiding binnen het korps van een racistische foto eind februari van dit jaar. Daarop werd commissaris Jinnih Beels afgebeeld. Uitgerekend deze commissaris was kort daarvoor aangeworven om het diversiteitsbeleid bij de Mechelse politie uit te stippelen. Het zegt iets over het klimaat binnen een deel van het korps. De korpschef, die al met de vinger was geweest naar aanleiding van de schromelijke nalatigheid i.v.m. Salah Abdeslam, kwam opnieuw zwaar onder vuur te staan.

De vlucht vooruit

Wil burgemeester Somers met deze drastische maatregelen het vel van zijn korpschef redden? Feit is in elk geval dat de aangekondigde maatregelen een ingrijpende koerswijziging is in de aanpak van racisme bij de politie. Door alle identiteitscontroles verplicht te laten registreren kan men ze in kaart brengen en kan men kijken of er al dan niet sprake is van etnisch profileren. Bovendien moet elke identiteitscontrole ook gemotiveerd worden bij diegene die eraan onderworpen wordt. Door de verplichte registratie zullen eventueel racistisch neigingen van politiemensen ongetwijfeld ingetoomd worden.

Dat is hoe dan ook een belangrijke stap voorwaarts, die al veel vroeger had moeten genomen worden. Het is te hopen dat andere steden snel zullen volgen.

De maatregel is zeker geen wondermiddel, want burgemeester Somers houdt een slag om de arm. Zo geeft hij aan dat het extra controleren van bepaalde groepen niet problematisch is als het maar goed gemotiveerd is. De registratie is dus een goede eerste stap om het racisme bij de politie aan te pakken, maar het zal niet voldoende zijn.

Handig als hij is weet burgemeester Somers met deze nieuwe maatregel politiek te scoren. Maar impliciet is het ook een erkenning dat er een structureel probleem is bij het politiekorps, anders zou zo’n drastische maatregel niet nodig zijn.

De beste van de klas?

Als het gaat om het aanpakken van racisme en discriminatie lijkt Bart Somers telkens een versnelling hoger te schakelen dan de regering of dan het Antwerps stadsbestuur. Somers heeft de ambitie een “absolute voortrekkersrol” te spelen, “de beste van de klas” te zijn en “de grootste onderscheiding” te halen qua non-discriminatiebeleid. Dit zijn mooie ambities, maar waarom zagen we die ambities niet eerder in praktijk uitgerold worden?

De meeste instrumenten voor een non-discriminatiebeleid kregen van dit bestuur immers nul op het rekest. Praktijktesten voor discriminatie op de arbeidsmarkt of op de woonmarkt zijn niet bespreekbaar en zoals eerder gezegd werd racisme bij de politie altijd geminimaliseerd of ontkend.

N-VA houdt ook in Mechelen haar rechterflank stevig in de gaten en staat in dit soort dossiers duidelijk op de rem. De liberale burgemeester noch de Mechelse groenen in het stadsbestuur maken van de starre houding van de Vlaams-Nationalisten een breekpunt. Laat staan dat ze op zoek gaan naar wisselmeerderheden.

Het zal dus een kwestie zijn om de daad bij het woord te voegen wil het beleid van Bart Somers meer zijn dan een marketingstunt om de progressieve kiezer in Mechelen te sussen met een rechts-conservatieve coalitie. We volgen het op.

Peter Bogaerts

namens PVDA Mechelen