Soldaten die niet begrijpen waarom ze oorlogje moeten spelen

Op de nieuwjaarsreceptie van de PVDA in Mechelen sprak Dirk Tuypens over het nieuwe boek van Dirk Van Duppen, een ander mensbeeld en het belang van de PVDA in de strijd voor een solidaire samenleving. Lees hier zijn toespraak.

Beste vrienden, kameraden,

Ik wil mijn spreektijd vanavond graag gebruiken om u een boek aan te prijzen.

“Zo verliep de tijd die me toegemeten was.”

Een klein boekje over een groot leven. Het levensverhaal van dokter Dirk Van Duppen: dokter voor het volk, een van de boegbeelden van Geneeskunde voor het Volk, een van de meest erudiete gezondheidsspecialisten van de PVDA.

In augustus vorig jaar kreeg Dirk het bikkelharde verdict: terminale pancreaskanker.

In een van de vele interviews die Dirk in het voorbije half jaar heeft gegeven, vertelt hij een opmerkelijke anekdote uit zijn legerdienst. Een komisch tafereel. Dirk springt uit een vliegtuig, dwarrelt aan zijn parachute naar beneden en komt veilig en wel op de grond terecht. Daar blijft hij stil staan, om te genieten van de hem omringende natuur. Tot de bulderende stem van een officier hem tot de orde roept: “Van Duppen, het is wel oorlog, hé!”

Deze anekdote vertelt niet alleen veel over hoe Dirk Van Duppen in mekaar zit, maar volgens mij ook over de PVDA. We zijn bij de PVDA allemaal een beetje die soldaat die niet begrijpt waarom hij oorlogje moet spelen. Wij hebben helemaal niets met oorlog. Geen enkele oorlog. Niet de oorlog met kogels, bommen en granaten, maar ook niet de oorlog van iedereen tegen iedereen in de neoliberale samenleving.

Onze afkeer van elke vorm van oorlog heeft alles te maken met hoe we naar mensen kijken en over mensen denken, met het mensbeeld waar we in geloven en dat we willen verdedigen.

Onze afkeer van elke vorm van oorlog heeft alles te maken met het mensbeeld dat we willen verdedigen.

Dirk Van Duppen heeft over dat mensbeeld veel gezegd en geschreven. Met name in zijn boek “De Supersamenwerker” heeft hij onweerlegbaar, wetenschappelijk aangetoond dat wij niet op deze planeet gegooid zijn om elkaar in een eeuwigdurende en meedogenloze concurrentiestrijd te beduvelen en kapot te maken, maar om als sociale wezens te werken aan een solidaire samenleving waarin gelijkheid heerst.

Ook in dit boekje schrijft Dirk over dat mensbeeld:

Ken je de vernistheorie?
Die ziet onze beschaving en onze moraal
als een dun laagje vernis.
Krab er wat aan,
schrob er wat op
en de ware, zelfzuchtige aard van de mens
komt naar boven.

…

Heel die vernistheorie,
ze moet op de schop.
De mens is een geboren samenwerker,
intrinsiek solidair,
vergevend en behulpzaam.

…

Het is het grote conflict van onze tijd:
onze prosociale menselijke natuur
versus
de asociale maatschappelijke structuur van het
neoliberalisme.

We hebben als mensen een keuze. Welke eigenschappen willen we in onszelf en onze medemensen naar boven brengen: de slechtste of de beste? Voor ons is die keuze al lang gemaakt.

Ik ben ervan overtuigd dat ons mensbeeld terrein wint, overal zie je het opduiken.

Ik ben ervan overtuigd dat ons mensbeeld terrein wint. Overal zie je het opduiken: in de strijd tegen de vernietiging van onze planeet, in de strijd tegen de extreme ongelijkheid, tegen het oprukkende fascisme, tegen de haatzaaiers, de graaicultuur, in de vele acties van werkende mensen tegen de onrechtvaardige politieke beslissingen, … Daarin zie je dat steeds meer mensen genoeg hebben van het ieder voor zich, van de politiek voor de superrijken, van de kleine elites die alle rijkdom naar zich toe trekken en dicteren hoe de wereld eruit moet ziet.

Het maakt duidelijk dat mensen wel degelijk een andere wereld willen. Maar als we die willen realiseren, moeten we wel durven vechten voor consequente maatregelen. We moeten durven strijden voor de omstandigheden die onze solidaire samenleving mogelijk maken en ons niet laten leiden door valse profeten.

Zo geloof ik niet in Bart Somers en het verhaal dat hij als zelfverklaard Minister van Samenleven verkondigt. Want tegelijkertijd zegt hij altijd opnieuw dat hij zich helemaal kan vinden in het regeerakkoord van de Vlaamse regering. Dat regeerakkoord jaagt zo ongeveer iedereen in de gordijnen: het openbaar vervoer, het onderwijs, de openbare omroep, de cultuursector, het middenveld, de huishoudhulpen, de zorgsector, de welzijnssector, … noem maar op. Zowat alle sectoren worden door deze regering geviseerd. Allemaal komen ze op straat, omdat de maatregelen van deze regering ervoor zorgen dat geen enkele sector nog op een fatsoenlijke manier kan werken. Deze regering doet niets om de ongelijkheid aan te pakken, niets om het armoedeprobleem uit de weg te ruimen, niets om de wooncrisis te bezweren, … Integendeel, ze maakt alles alleen erger. Als meneer Somers zich daar allemaal in kan vinden, dan moet hij niet komen aandraven met een zeemzoet fabeltje over “samenleven”, want dan trapt niemand daar in.

Ik geloof niet dat het Mechels stadsbestuur niemand achterlaat, dat doet het namelijk wel.

Ik geloof niet in het stadsbestuur van Mechelen als het beweert dat het niemand achterlaat. Dat doet het namelijk wel. Mensen die zich geen volwaardige woning kunnen permitteren en geen andere mogelijkheid meer hebben dan op een kamer wonen, wetens en willens op straat zetten en hen met valse beloftes wegsturen, is dat niemand achterlaten? Hoogbejaarde mensen die al een half leven in woningen van het Sociaal Huis wonen op straat zetten om hun woning te kunnen verkopen, is dat niemand achterlaten? De dagprijs van de rusthuizen met bijna 20 euro optrekken, terwijl het rusthuis voor zoveel mensen nu al niet te betalen is, is dat niemand achterlaten? De stad uitverkopen aan projectontwikkelaars, zodat ook in Mechelen wonen onbetaalbaar blijft, is dat niemand achterlaten? Wetens en willens de sociale voorzieningen beperken, omdat er anders een aanzuigeffect zou kunnen ontstaan, is dat niemand achterlaten?

Op alle niveaus maken besturen zich er vanaf met wat doekjes voor het bloeden en proberen ze ons wijs te maken dat een rechtvaardige samenleving uit de lucht zal vallen zonder iets wezenlijks te veranderen.

Daarom is een partij als de onze zo hard nodig. Een partij van soldaten die niet begrijpen waarom ze oorlogje moeten spelen, maar wel heel goed weten wat hun opdracht is. Dirk Van Duppen citeert daarover de Portugese schrijver Jose Saramago: “Als de omstandigheden zo bepalend zijn voor de mens, laat ons dan die omstandigheden meer menselijk maken.”

Laten we daarvoor blijven vechten. Niet met de moed der wanhoop, maar met de kracht van de hoop. Zoals Dirk in zijn boekje schrijft:

Ik hou van de hoop,
die het tegenovergestelde is van de angst.
De angst roept op tot passiviteit, lethargie,
ze jaagt je bevend onder je bed.
De hoop leert je op te staan en te zingen,
misschien eerst nog schuchter
zoals een zwaluw,
maar van langsom vastberadener.

Laat ons ook dit jaar ons lied blijven zingen, vastberadener dan ooit.

 

(Foto Sandra Ducaert)