Mechelen promoot de mythe van de sociale mix

Foto Dirk Tuypens / Solidair

Woonpunt Mechelen start in de wijk Oud Oefenplein met een proefproject waarbij op termijn tien sociale woningen verhuurd zullen worden aan middenklassers. Later zou het project mogelijk ook uitgebreid worden naar andere sociale wijken. Bedoeling is de sociale mix te vergroten en zodoende de “leefbaarheid en sociale veiligheid” te bevorderen. Een initiatief dat om verschillende redenen niet wenselijk is.

In Vlaanderen stonden in 2016 al 105.370 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning. De wachttijd in Vlaanderen schommelt tussen 2 en 5 jaar. In Mechelen is dat 6 jaar. Voorlopig slaagt men er in Vlaanderen nog altijd niet in de wachtlijsten te doen krimpen, integendeel. Op het moment dat de nood dusdanig hoog is, is het niet verstandig een deel van de schaarse sociale woningen te verhuren aan middenklassers.

Het concept van de sociale mix is bovendien achterhaald. Veelvuldig onderzoek heeft aangetoond dat het aantrekken van middenklassers in sociaal-economisch zwakkere buurten weinig of geen invloed heeft op leefbaarheid en sociale mobiliteit.

Professor Stijn Oosterlynck van de Universiteit Antwerpen schrijft daarover: “Sociale mix is niet de oplossing, omdat concentratie niet het probleem is. Het probleem heet armoede en sociale uitsluiting. Je lost het niet op door middenklasse bewoners aan te trekken in de ijdele hoop dat die indirect door hun gedrag andere bewoners zullen helpen om de armoede te overstijgen. Je lost het wel op door wijkontwikkeling, gericht op opwaartse sociale mobiliteit.”

In het Mechelse proefproject wordt van de middenklassers die een sociale woning betrekken verwacht dat ze zich actief inzetten voor de wijk. Daarbij wordt gedacht aan het organiseren van buurtactiviteiten, huiswerkbegeleiding, helpen en begeleiden van buren, het geven van Nederlandse les en andere vrijwilligerstaken. Vrijwilligerswerk is zonder twijfel erg waardevol, maar vrijwilligers kunnen nooit de plaats innemen van professionele sociaal werkers. In dat professionele sociaal werk wordt almaar minder geïnvesteerd. Het valt te verwachten dat dit hoognodige werk steeds meer zal doorgeschoven worden naar vrijwilligers.

Hoe sympathiek het proefproject ook moge ogen, zolang op de verschillende politieke niveaus niet voluit wordt ingezet op het uitroeien van armoede en sociale ongelijkheid, zal het nooit meer zijn dan een doekje voor het bloeden en een poging om het blazoen op te poetsen. Leefbaarheid en sociale mobiliteit in achtergestelde wijken kunnen alleen vergroot worden wanneer prioritair geïnvesteerd wordt in het aanbod van sociale huisvesting, een betaalbare woningmarkt, gelijke kansen, laagdrempelig en kwaliteitsvol onderwijs, stabiele jobs voor alle opleidingsniveaus en een ruim netwerk van geschoolde sociaal werkers. Ondanks de goed uitgekiende marketingstrategie van het stadsbestuur heeft Mechelen op al deze punten helaas nog een flinke achterstand. Zo telt Mechelen bijvoorbeeld dubbel zoveel jongeren onder de armoedegrens dan de rest van Vlaanderen. Met het aantrekken van enkele middenklassers in sociale woonwijken en wat vrijwilligerswerk zal het tij niet gekeerd worden.

Voor PVDA-Mechelen

Dirk Tuypens 
Woordvoerder